Uwolnienie niebezpiecznych środków chemicznych

 UWOLNIENIE NIEBEZPIECZNYCH ŚRODKÓW CHEMICZNYCH

Zagrożenie chemiczne to niebezpieczeństwo zatrucia, pożaru lub wybuchu, jakie stwarzają z powodu swych własności fizykochemicznych i toksycznych substancje chemiczne stosowane w wysokich stężeniach, ciśnieniach lub temperaturach, używane w dużych ilościach w przemyśle, powstające jako produkty uboczne w procesach technologicznych lub w trakcie prac z tymi substancjami.

Potencjalne źródło zagrożenia chemicznego to miejsce magazynowania, transportowania lub przetwarzania substancji chemicznych. Katastrofa (wypadek, awaria) chemiczna wiąże się z niekontrolowanym uwolnieniem substancji chemicznej powodującej zagrożenie toksyczne, wybuchowe lub pożarowe. Powstaje ona nieoczekiwanie, a jej przebieg jest gwałtowny, o bardzo dużej intensywności przemian jednostkowych, wywołujących różnego rodzaju reakcje fizykochemiczne.

Miejsce i czas powstawania awarii o charakterze chemicznym trudno przewidzieć z góry, szczególnie w przypadku transportu, pęknięcia rurociągów, błędów technologicznych i niewłaściwego magazynowania, w których wyniku do otoczenia przedostaje się duża ilość substancji chemicznej, stwarzająca zagrożenie dla zdrowia i życia ludzkiego, świata zwierzęcego i roślinnego, oraz innych elementów środowiska, a także poważne straty materialne.

Przez teren gminy przebiegają tranzytowe trasy kolejowe i drogowe, którymi przewożone są niebezpieczne środki chemiczne (NSCh) oraz rurociągi gazu (Æ200 i Æ300). Jeśli jesteś świadkiem wypadku z udziałem niebezpiecznej substancji chemicznej powiadom natychmiast:

• straż pożarną – tel. 998, 112,
• policję – tel. 997.

Najczęstszą przyczyną uwolnień niebezpiecznych środków chemicznych (NSCh) są:

• awarie i katastrofy w obiektach przemysłowych,
• wypadki cystern kolejowych oraz autocystern,
• rozszczelnienia rurociągów przemysłowych.

Z A P A M I Ę T A J !!!

Pojazdy samochodowe przewożące substancje niebezpieczne są oznakowane pomarańczowymi prostokątnymi tablicami z czarnymi napisami cyfrowymi określającymi rodzaj niebezpiecznej substancji według międzynarodowych oznaczeń, umieszczonymi z tyłu i przodu pojazdu.

Jeżeli jesteś świadkiem wypadku z udziałem NSCh – powiadom natychmiast w jakikolwiek sposób straż pożarną i policję. Podaj istotne dane:

• miejsce zdarzenia;
• charakter zdarzenia;
• swoje dane.

            Nie bądź kibicem zdarzenia, oddal się z miejsca wypadku, aby zminimalizować ryzyko zatrucia. Chroń swoje drogi oddechowe. Jeżeli usłyszysz komunikat ostrzegawczy o skażeniach, przystąp do wykonania filtra ochronnego z dostępnych  Ci materiałów (zwilżona w wodzie lub wodnym roztworze sody oczyszczonej chusteczka, szalik, ręcznik, itp.) i osłoń nim drogi oddechowe. 

1. Jeśli jesteś w samochodzie zamknij okna, włącz wentylację wewnętrzną, staraj się jak najszybciej opuścić strefę skażenia.
2. Stosuj się ściśle do poleceń służb ratowniczych lub komunikatów, przekazywanych przez lokalne środki przekazu: radio, TV, głośniki systemu ostrzegania i alarmowania ludności.

Jeśli przebywałeś w strefie skażonej, zdejmij ubranie, które uległo zanieczyszczeniu i zamień je na czyste, dużą ilością bieżącej wody przemyj oczy, usta, nos lub weź prysznic.

Jak się zachować podczas uwolnienia niebezpiecznej substancji chemicznej?

• w czasie niebezpiecznego zdarzenia o charakterze chemicznym, jeśli usłyszysz komunikat ostrzegawczy – włącz radio lub telewizor,
• jeśli jesteś blisko miejsca wypadku z niebezpieczną substancją chemiczną – staraj się oddalić od tego miejsca, przemieszczając się zawsze prostopadle do kierunku wiatru,
• unikaj kontaktu z wszelkimi rozlanymi substancjami chemicznymi, gazami i parami,
• podchodząc od „nawietrznej” odizoluj materiały łatwopalne od rozlanej substancji,
• nie jedz żywności i nie pij płynów, które mogły ulec skażeniu,
• w taki sam sposób postępuj ze zwierzętami hodowlanymi, bowiem chroniąc je, chronisz własne zdrowie i życie.

Przez służby ratunkowe możesz zostać poproszony o:

• ewakuowanie,
• udanie się w wyznaczone miejsce,
• pozostanie w mieszkaniu i przystąpienie do natychmiastowego jego zabezpieczenia.

Jeżeli schroniłeś się w domu i mimo wykonanych zabezpieczeń obawiasz się, że gazy lub trujące opary mogą wniknąć do budynku:

• oddychaj przez filtr wykonany z ręcznika lub prześcieradła; wykorzystaj zastępcze i podręczne środki ochrony dróg oddechowych i skóry (maski tkaninowe, płaszcze impregnowane, okulary ochronne, tampony z waty lub gazy);
• załóż ubranie szczelnie okrywające ciało i rękawice, skarpety, buty, nawet jeśli zapewniają one minimalną ochronę;
• pozostań w wewnętrznej części budynku przy zamkniętych drzwiach,
• jeżeli usłyszałeś (rozpoznałeś) rodzaj uwolnionej NSCh to: przy uwolnieniu substancji lżejszej od powietrza, np. amoniaku, udaj się na parter lub do piwnicy, w przypadku substancji cięższych od powietrza, np. chloru, kwasów – na wyższe kondygnacje,
• wyłącz urządzenia elektryczne i gazowe z otwartym ogniem.

Udzielanie pierwszej pomocy osobie poszkodowanej

• wynieś zatrutego z pomieszczenia lub rejonu skażenia;
• zdejmij skażoną odzież i odizoluj ją;
• ciało obmyj dużą ilością czystej wody (nie wycieraj);
• zapewnij poszkodowanemu dopływ świeżego powietrza;
• oczy płucz przy podwiniętych powiekach, zdejmij ewentualne soczewki kontaktowe;
• zapewnij ochronę przed oziębieniem lub przegrzaniem;
• nieprzytomnemu nie podawaj płynów ani pokarmów;
• wezwij pomoc lekarską lub zapewnij transport do lekarza w pozycji leżącej, ewentualnie w stabilnej pozycji bocznej.

Uwaga: niekiedy skutki wdychania lub kontaktu z substancją mogą się ujawnić z opóźnieniem!

Co robić po wypadku?

• jeżeli jesteś ewakuowany, nie wracaj do domu, zanim władze gminy (lub obszaru na którym znalazłeś się czasowo) nie stwierdzą, że jesteś bezpieczny;
• przed ponownym zamieszkaniem otwórz wszystkie okna, drzwi, włącz wentylatory i gruntownie wywietrz pomieszczenia;
• odkażanie przeprowadzaj zgodnie z zaleceniami władz gminy, przede wszystkim umyj się w czystej, nieskażonej wodzie, zmień ubranie na czyste;
• skażone ubranie, maski, środki ochrony indywidualnej szczelnie odizoluj, zakop lub przekaż służbom likwidacji skażeń;
• obserwuj nietypowe objawy zdrowotne, które mogą być spowodowane oddziaływaniem niebezpiecznych substancji i ewentualnie zadzwoń po pomoc medyczną.

Obłok skażeń może się przemieszczać z wiatrem lub istnieje zagrożenie skażeniami (np. podczas konfliktu zbrojnego). Jak się przygotować w tym przypadku?

• uszczelnij okna, drzwi, futryny taśmą izolacyjną i folią;
• uszczelnij wszystkie szpary i miejsca, w których przechodzą przewody wodociągowe, centralnego ogrzewania, gazowe, kanalizacyjne itp.;
• zaklej szczelnie papierem kratki wentylacyjne,
• zapewnij przechowywanie artykułów żywnościowych w odpowiednich opakowaniach, gwarantujących izolację żywności od środowiska zewnętrznego (metalowe puszki, pojemniki szklane lub ze sztucznego tworzywa, wielowarstwowe worki foliowe lub papierowe),
• wodę do celów spożywczych przechowuj w szczelnie zamkniętych szklanych lub plastikowych pojemnikach. Używaj tylko wody przegotowanej, gotując ją wcześniej 15 – 20 min,
•  wodę do celów  higieniczno – sanitarnych przechowuj w zabezpieczonych ceratą lub folią wiadrach, bańkach, beczkach itp.

Jeśli istnieje prawdopodobieństwo, że niebezpieczne substancje chemiczne przenikną do Twojego domu to:

• włącz radio lub telewizor na program lokalny i stosuj się ściśle do poleceń, wydanych przez lokalne władze (służby ratownicze);

• uszczelnij wszystkie otwory okienne, wentylacyjne, drzwi – oklejając je taśmą klejącą, obkładając rulonami z mokrych ręczników lub prześcieradeł;
• oddychaj przez maseczkę wykonaną z gazy, waty, ręcznika itp.;
• zadbaj o bezpieczeństwo swoich podopiecznych, dzieci, osób niepełnosprawnych, zwierząt domowych;
• pozostań w wewnętrznej części budynku przy zamkniętych drzwiach, w przypadku gdy istnieje niebezpieczeństwo skażenia chlorem, kwasami, udaj się na wyższe kondygnacje np. do sąsiadów. W przypadku amoniaku – kieruj się do pomieszczeń, położonych na niskich kondygnacjach;
• powiadom o zagrożeniu najbliższe otoczenie;
• wyłącz urządzenia elektryczne i gazowe z otwartym ogniem;
• nie jedz żywności i nie pij płynów, które mogły ulec skażeniu.