Ewakuacja, porady dla dyrektorów szkół, nauczycieli
EWAKUACJA – PORADY DLA DYREKTORÓW SZKÓŁ, PRZEDSZKOLI, NAUCZYCIELI I WYCHOWAWCÓW
Pozwalam sobie podkreślić, że za stan bezpieczeństwa pożarowego w obiekcie szkoły, przedszkola, odpowiada dyrektor, kierownik, zarządca, właściciel, użytkownik.
Zapewniając jego ochronę przeciwpożarową, obowiązany jest w szczególności:
-
przestrzegać przeciwpożarowych wymagań budowlanych, instalacyjnych
i technologicznych, - wyposażyć budynek, obiekt lub teren w sprzęt pożarniczy i ratowniczy oraz środki gaśnicze zgodnie z obowiązującymi przepisami,
-
zapewnić osobom przebywającym w budynku, obiekcie lub terenie bezpieczeństwo
i możliwość ewakuacji (otwarte lub przygotowane do natychmiastowego otwarcia
oraz widoczne w dymie oznakowane wyjścia ewakuacyjne, kierunki ewakuacji), - przygotować budynek, obiekt lub teren do prowadzenia akcji ratowniczej,
- ustalić sposoby postępowania na wypadek pożaru, klęski żywiołowej lub innego miejscowego zagrożenia.
Jednym z obowiązków kierowników obiektów użyteczności publicznej jest wykonanie instrukcji bezpieczeństwa pożarowego.
Instrukcja bezpieczeństwa pożarowego powinna określać:
- potencjalne źródła powstania pożaru i drogi jego rozprzestrzeniania,
- zasady zapobiegania powstawania pożaru,
- zasady zabezpieczenia prac niebezpiecznych pożarowo,
- zasady zabezpieczenia obiektu(ów) w podręczny sprzęt gaśniczy,
- zasady postępowania na wypadek powstania pożaru,
- zasady prowadzenia ewakuacji,
- zasady prowadzenia szklenia pracowników w zakresie ochrony przeciwpożarowej.
Do zapoznania się z instrukcją i przestrzegania jej ustaleń zobowiązani są wszyscy pracownicy, także pracownicy obcych firm wykonujących jakiekolwiek prace na terenie obiektu placówki użyteczności publicznej.
Podstawowym zadaniem każdej instrukcji jest zapewnienie bezpieczeństwa
w konkretnym obiekcie, którego architektury już się nie zmieni. Konieczne są wskazówki organizacyjne pozwalające na przeprowadzenie szybkiej i bezpiecznej ewakuacji. Tej części instrukcji trzeba poświęcić najwięcej uwagi, szczególnie, gdy instrukcja dotyczy szkoły, przedszkola, szpitala. Nie można nawet marzyć o sprawnej ewakuacji kilkuset osób, jeżeli wcześniej nie zostały przećwiczone jej elementy, jeżeli nikt z pracowników lub uczniów nie zna sygnału alarmowego, jeżeli nikt nie wie, co zrobić, gdy usłyszy taki sygnał. Niestety większość instrukcji zawiera niewiele mówiące ogólniki, bez przeprowadzania szkoleń teoretycznych stanów osobowych, stosownego instruktażu i treningu praktycznego.
Procedury postępowania podczas ulatniania gazu z instalacji lub innego źródła.
Gaz w budynku szkoły (i innym) pojawić się może z wielu przyczyn. Najczęściej w wyniku rozszczelnienia instalacji, nieostrożnego obchodzenia się z urządzeniami zasilanymi gazem (odkręcenie kurka lub zagaszenie/zalanie palnika w urządzeniu nieposiadającym odcięcia dopływu gazu na taką ewentualność), celowego działania lub jego zaniechania, rozpylenia gazu innego niż ziemny dla osiągnięcia celu zamierzonego (zaplanowanego) przez sprawcę, itp., itd.
Jeżeli osoba wchodząca do budynku szkoły, lub w nim przebywająca poczuje charakterystyczną woń gazu ziemnego lub innego, którego nie jest w stanie zidentyfikować, w szczególności, gdy gaz działa drażniąco na drogi oddechowe i oczy, koniecznie należy:
- zawiadomić pogotowie gazowe, dyrektora szkoły, administratora budynku,
- nie wpuszczać do budynku żadnych innych osób (uczniów) do chwili, gdy nie zostanie przez specjalistów ustalone źródło woni i wydana stosowna decyzja,
- na polecenie dyrektora, a w przypadku nie cierpiącym zwłoki – samodzielnie – podjąć decyzję o ewakuacji osób już przebywających w budynku,
- nie włączać oświetlenia elektrycznego ani żadnych urządzeń elektrycznych (UWAGA – już palącego się oświetlenia – NIE WYŁĄCZAĆ!!!),
- nie używać otwartego ognia (nie zapalać zapałek, zapalniczek),
- zamknąć zawór gazu,
- otworzyć szeroko okna,
- najszybciej jak to możliwe – opuścić budynek,
- udzielić wyczerpujących informacji przybyłej ekipie specjalistów pogotowia,
- zastosować się do wskazówek udzielanych przez osoby uprawnione.
Użytkowanie budynku szkoły (innego) zgodnie z przeznaczeniem, wznowić po powzięciu wiadomości od osób uprawnionych o ustaniu zagrożenia.
Oto kilka rad praktycznych, które powinny ułatwić zadanie przeprowadzenia sprawnej ewakuacji dzieci/uczniów z obiektu:
1. SYGNAŁ ALARMOWY
- Należy ustalić sygnał alarmowy do ewakuacji.
- Najlepszy wydaje się sygnał akustyczny – przerywany dzwonek uruchamiany z łatwo dla wszystkich dostępnego miejsca. Sygnał powinien trwać tak długo, aż wszyscy opuszczą budynek.
- Sygnał powinien znaleźć się w instrukcji ppoż. umieszczonej w miejscu widocznym dla każdej osoby przebywającej w budynku.
- Sygnał alarmowy w razie pożaru może włączyć każdy, kto zauważy ogień. W innym przypadku decyzje podejmuje kierownik placówki lub osoba personelu obiektu.
2. PO USŁYSZENIU ALARMU
- Osoby mające dostęp do telefonu dzwonią do straży pożarnej, podając, co się pali /rodzaj obiektu/, adres i swoje imię i nazwisko.
- Woźne, portierzy, sprzątaczki i pozostali pracownicy szkoły natychmiast otwierają drzwi prowadzące na zewnątrz budynku i pomagają wyprowadzać dzieci na zewnątrz, kierując je do miejsca I etapu ewakuacji.
- Osoby, pod których opieką przebywa w czasie zdarzenia młodzież, mają za zadanie zająć się jedynie tą grupą, jej ewakuacją i bezpieczeństwem.
-
Jeżeli zdarzenie ma miejsce w czasie lekcji, nauczyciel nakazuje uczniom powstać
i niezwłocznie opuścić budynek, informując, którą klatką schodową odbywa się ewakuacja. Młodzież musi być poinformowana, gdzie znajduje się miejsce I etapu ewakuacji. Na czoło grupy należy wyznaczyć nieformalnego przywódcę grupy klasowej. Nauczyciel wychodzi ostatni, koniecznie zabierając ze sobą dziennik lekcyjny. Młodzież zostawia ze sobą wszystkie przedmioty /torby, teczki, plecaki, kurtki, itp. – ŻADNEGO WSTĘPOWANIA DO SZATNI/. Czas opuszczenia zagrożonego budynku z uwagi na bezpieczeństwo ludzi jest w tym przypadku najważniejszy.
3. NA MIEJSCU I ETAPU EWAKUACJI
- Najlepiej nadaje się do tego celu boisko szkolne, dziedziniec, plac apelowy, itp.
- Teren ten zaleca się podzielić na sektory, w których gromadzić się będą uczniowie poszczególnych klas, np. od I do III, IV do VI itp.
-
Na miejscu zbiórki nauczyciele sprawdzają obowiązkowo listę obecności swojej klasy.
W razie stwierdzenia nieobecności ucznia, należy ten fakt zgłosić natychmiast strażakom, niekoniecznie dowódcy. - Po sprawdzeniu listy uczniów /podopiecznych/ nauczyciel zobowiązany jest sprawdzić ich stan zdrowia, zwracając szczególną uwagę na takie objawy jak zawroty głowy, wymioty, kaszel, ból głowy, chwilowe omdlenia, złamania, zranienia, potłuczenia, itp. Wszystkich poszkodowanych należy traktować jako ofiary zdarzenia i udzielić im pomocy lekarskiej.
- Niedopuszczalne jest zezwolenie na rozejście się uczniów /podopiecznych/ do domów bez wcześniejszego powiadomienia o zdarzeniu rodziców. Wskazana jest pełna informacja o tym zdarzeniu w dzienniku lekcyjnym.
4. II ETAP EWAKUACJI
-
Nadają się do tego celu sąsiednie placówki o podobnym profilu np. szkoły, obiekty
o dużych salach z ogrzewaniem /w okresie zimowym/, itp. - Konieczne jest wcześniejsze uzgodnienie takiego postępowania z kierownictwem wytypowanej placówki np. na zasadzie wzajemności.
5. ĆWICZENIA EWAKUACJI
-
Aby osiągnąć poziom szybkiej, sprawnej i bezpiecznie przeprowadzonej ewakuacji, a przy tym ukształtować pewne nawyki zachowań/działania zaleca się ćwiczyć praktycznie
z całością stanu osobowego nie mniej niż raz w roku np. w miesiącu wrześniu lub maju. - W czasie ćwiczeń korzystamy tylko z normalnie używanych klatek schodowych i drzwi wyjściowych. Nie wolno skakać z okien i korzystać z improwizowanych wyjść ewakuacyjnych.
- Ćwiczenia ewakuacji prowadzi się na ogół siłami własnymi szkoły /placówki/. Nie jest potrzebny do tego strażak, Policjant, ale należy je wcześniej zaplanować i omówić np. na radzie pedagogicznej.
W tym miejscu warto zauważyć, że co pewien okres czasu mogą, a nawet powinny być planowane i prowadzone ćwiczenia ewakuacji z udziałem takich służb jak OSP/PSP, Policja, Pogotowie Ratunkowe/Gazowe itp. Nadaje to odpowiednią rangę i podnosi znaczenie ćwiczenia. Obserwacja przez dzieci/uczniów prowadzonej akcji ratowniczej z użyciem sił i środków służb ratowniczych umacnia do nich zaufanie i szacunek, wychowuje, kształtuje wyobraźnię.
Pracownicy oświaty uczestnicząc w spotkaniu poprzedzającym ćwiczenie i jego podsumowaniu, obserwując akt ewakuacji szkoły oraz rolę służb ratowniczych, mogą z tej perspektywy ocenić przygotowanie „swojej” placówki do działania na wypadek podobnego zdarzenia. Pozwoli to na wprowadzenie stosownych poprawek i podjęcie usprawnień
w budzących wątpliwości procedurach na wypadek zagrożeń.
STANDARDOWA PROCEDURA EWAKUACJI UCZNIÓW I NAUCZYCIELI
Z BUDYNKU SZKOŁY
(układ do opracowania przez dyrektorów placówek)
I. CEL PROCEDURY
Zapewnienie sprawnego przygotowania i przeprowadzenia bezpiecznej ewakuacji uczniów i nauczycieli (personelu) szkoły/przedszkola ..................................... W sytuacji wystąpienia zagrożenia.
II. PRZEDMIOT I ZAKRES STOSOWANIA PROCEDURY
Określa tryb postępowania oraz uprawnienia i odpowiedzialności osób realizujących niezbędne działanie począwszy od stwierdzenia /możliwości wystąpienia/ symptomów wskazujących na konieczność podjęcia czynności związanych z ewakuacją uczniów i nauczycieli z budynku.
III. PODSTAWY URUCHOMIENIA PROCEDURY
1. Pożar /gdy nieskuteczna jest likwidacja pożaru podręcznymi środkami/;
2. Zamach terrorystyczny /otrzymanie informacji o podłożeniu ładunku wybuchowego lub innego środka niebezpiecznego/;
3. Zagrożenie Niebezpiecznymi Substancjami Chemicznymi /jeżeli czas dojścia skażonego obłoku powietrza jest większy niż 15 minut/;
4. Zagrożenie katastrofą budowlaną;
5. Zagrożenie wybuchem gazu spowodowane awarią instalacji gazowej;
6. Inne.
IV. SPOSÓB OGŁOSZENIA ALARMU – SYGNAŁY ALARMOWE
- Alarmowanie o zagrożeniach w budynku szkoły odbywa się w ramach wewnętrznego systemu alarmowania z wykorzystaniem sieci wewnętrznej urządzeń głośno mówiących.
- W każdym wypadku zagrożenia wymagającego ewakuacji kilkakrotnie powtarzamy /słowny komunikat – „EWAKUACJA” oraz sygnał dźwiękowy trwający 3 minuty/.
- Woźny szkoły przekazuje komunikat o ewakuacji do sekretariatu szkoły, na tej podstawie w klasach ogłasza się alarm i przystępuje do natychmiastowej ewakuacji.
- Ewakuację należy prowadzić w sposób zorganizowany kierując się ustaleniami procedury i aktualnie zaistniałą sytuacją.
- Komunikat o ewakuacji powinien być słownie doprowadzony do wszystkich osób znajdujących się w rejonie szkoły.
Świadek niebezpiecznego zdarzenia /odbiorca informacji/ zobowiązany jest natychmiast powiadomić sekretariat szkoły tel. .............................................
V. PRZYDZIAŁ OBOWIĄZKÓW I ORGANIZACJA DZIAŁANIA
1. WOŹNY, PRACOWNIK GOSPODARCZY/odpowiednie stanowisko/:
W godzinach pracy szkoły – treść otrzymanej informacji /komunikatu/ o zagrożeniu przekazuje do:
a. Dyrektora/Sekretariatu tel. nr ................................................
c. Pokoju nauczycielskiego tel. nr ................................................
Wstrzymuje wejście na teren szkoły.
Po godzinach pracy szkoły – w pierwszej kolejności powiadamia specjalistyczne służby ratownicze – stosownie do zagrożenia, a następnie informuje o zaistniałym zdarzeniu kierownictwo szkoły.
2. SEKRETARIAT:
Zgodnie z decyzją Dyrektora Szkoły/Przedszkola powiadamia:
- Służbę dyżurną Policji tel. nr 997
- Służbę dyżurną PSP tel. nr 998
- Pogotowie Ratunkowe tel. nr 999
- Inne służby w zależności od potrzeb.
Nadzoruje zabezpieczenie /ewakuację/ ważnego mienia, dokumentów, urządzeń, pieczęci itp.
3. DYREKTOR
- Podejmuje decyzję o zakresie ewakuacji /pełnej lub częściowej/;
- Nadzoruje przestrzeganie ustaleń zawartych w niniejszej procedurze;
- Nakazuje powiadomienie specjalistycznych służb ratowniczych;
- Nakazuje uruchomienie elementów zabezpieczenia procesu ewakuacji w szczególności: otwarcie wyjść ewakuacyjnych, transport, załadunek i ochrona dokumentacji, zabezpieczenie instalacji gazowej, wodnej i elektrycznej.
- Wprowadza zakaz wejścia i wjazdu na teren obiektu dla osób postronnych;
- Zarządza ewakuację prywatnych pojazdów personelu z terenu zagrożonego lub z miejsc utrudniających użycie sprzętu ratowniczego;
- Organizuje i kieruje akcją ratowniczą do czasu przybycia służb profesjonalnych;
- Nadzoruje/określa miejsce deponowania/składowania ewakuowanego mienia;
- Współdziała ze specjalistycznymi służbami ratowniczymi /PSP, Policją, Pogotowiem Ratunkowym, Pogotowiem Gazowym itp./
4. WYCHOWAWCY KLAS – NAUCZYCIELE
- Ogłaszają alarm dla uczniów /klas/;
- Nakazują opuszczenie budynku;
- Nadzorują przebieg ewakuacji utrzymując porządek, przeciwdziałając bieganiu i udzielaniu się uczniom/dzieciom niepotrzebnych i niepożądanych emocji;
- Nadzorują zabezpieczenie /ewakuację/ ważnego mienia i dokumentów;
5. DYŻURNY NAUCZYCIEL
- Nadzoruje usunięcie samochodów w sytuacji, gdy blokowałyby dojazd wozów bojowych służb ratowniczych do budynku;
- Przekazuje na miejsce ewakuacji informację o zakończeniu ewakuacji;
6. PRACOWNICY ZATRUDNIENI W SZKOLE/PRZEDSZKOLU
- W każdym z przypadków wymagających ewakuacji należy postępować zgodnie z planem ewakuacji oraz ewakuować się drogami ewakuacyjnymi określonymi w procedurze;
- Informować kierującego ewakuacją o podejmowanych w toku ewakuacji decyzjach wymuszających korygowanie ustalonych wcześniej procedur, koniecznych w wyniku nieprzewidywalnego rozwoju sytuacji.
-
W przypadku zagrożenia lub wystąpienia skażenia chemicznego /NSCh – Niebezpieczne Substancje Chemiczne/ w zależności od zaistniałej sytuacji należy postępować zgodnie
z zaleceniami /pozostać na miejscu uszczelniając pomieszczenie lub ewakuować się/.
VI. OGÓLNE ZASADY EWAKUACJI
- Ściśle stosować się do przekazywanych zaleceń.
- Wyłączyć i zabezpieczyć wszystkie urządzenia elektryczne (za wyjątkiem sytuacji wyczuwalnej obecności gazu w powietrzu) i gazowe.
- Zakończyć pracę sprzętu komputerowego oraz zabezpieczyć dane informatyczne przed dostępem osób niepowołanych.
- Przygotować do ewakuacji /zabezpieczyć/ ważne, wcześniej wytypowane mienie, dokumenty, pieczęcie, środki finansowe itp.
- Pozamykać okna (nie dotyczy sytuacji wyczuwalnej obecności gazu w powietrzu).
- Wytypowane osoby do działań zabezpieczających ewakuację winny przystąpić do wykonywania przypisanych im zadań.
- Wszystkie osoby powinny przystąpić do ewakuacji postępując zgodnie z postępującymi zaleceniami i udać się na wyznaczone miejsce ewakuacji -....................................................... /załącznik nr …… /.
- Rzeczy osobiste z sali lekcyjnej i szatni (szczególnie tornistry, plecaki) zabieramy wyłącznie po zarządzeniu ewakuacji w wyniku alarmu bombowego. Ułatwi to Policji zadanie poszukiwania bomby, eliminując konieczność sprawdzania tychże tornistrów i plecaków.
- Nie zamykać pomieszczeń.
- Wychowawcy /nauczyciele/ informują dyrektora (osobę kierującą ewakuacją) o opuszczeniu klas przez uczniów/dzieci.
- Wychowawcy /nauczyciele/ na miejscu ewakuacji sprawdzają obecność i przekazują informację do ........................................... osobiście lub dzwoniąc na nr tel......................... .
- Na miejscu ewakuacji nauczyciel i uczniowie/dzieci przebywają do czasu otrzymania stosownej informacji, co do powrotu i kontynuacji nauki lub jej zakończenia.
VII. DROGI EWAKUACJI /KIERUNKI EWAKUACJI
Ewakuacja uczniów /pracowników szkoły/ odbywa się: /Załącznik Nr ….. /
- z budynku ..................... przez wyjście ................... oraz drogę ewakuacyjną .............;
- z budynku ..................... przez wyjście ................... oraz drogę ewakuacyjną .............;
VIII. OBOWIĄZKI WYCHOWAWCÓW KLAS / SEKRETARIATU/
- Opracować wewnętrzną procedurę stanowiącą załącznik nr ….., uwzględniającą własne uwarunkowania i potrzeby w szczególności w zakresie zabezpieczenia dokumentów /postępowania w przypadku pozostania uczniów/dzieci w dotychczasowych pomieszczeniach/.
- Posiadać wykaz ważnych dokumentów, urządzeń, pieczęci itp., które mają być zabezpieczone /ewakuowane/.
- Posiadać przygotowane pojemniki na dokumenty, pieczęcie itp.
- Przeszkolić uczniów/dzieci w zakresie organizacji i przebiegu ewakuacji.
- Przeprowadzić próbą ewakuację klas w ramach godzin wychowawczych lub innych.
IX. POSTANOWIENIA KOŃCOWE
1. Wyznaczyć nauczycieli regulujących ruchem, zabezpieczających dokumenty, ważne mienie itp.
2. Na terenie szkoły/przedszkola do czasu otrzymania innych dyspozycji pozostaje woźny szkoły i/lub wyznaczone osoby funkcyjne /załącznik nr ……/ .
X. PODSTAWA PRAWNA I ODNOŚNIKI.
- ……………………………………………………………………………………………...
- ……………………………………………………………………………………………...
- ……………………………………………………………………………………………...
XI. ZAŁĄCZNIKI
- ……………………………………………………………………………………………...
- ……………………………………………………………………………………………...
- ……………………………………………………………………………………………...
