Powszechna samoobrona

POWSZECHNA SAMOOBRONY

Powszechna samoobrona to termin z zakresu teorii wojskowości, określający oddolną formę obrony narodowej, polegającą na samorzutnym, trwałym lub doraźnym organizowaniu się ludności cywilnej w miejscu zamieszkania, dla przeciwstawienia się zagrożeniom życia, zdrowia, mienia i środowiska. Zagrożenia te mogą wynikać zarówno z działalności ludzkiej (działania, zaniechania działania, zewnętrzne zagrożenia bezpieczeństwa państwa), jak i z przyczyn naturalnych (klęski żywiołowe).

Obowiązek samoobrony powszechnej obejmuje każdego obywatela Rzeczypospolitej Polskiej. Szczegółowe uregulowania w tej materii znajdują się w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, w artykule 85 (Obowiązkiem obywatela polskiego jest obrona ojczyzny), oraz w Ustawie o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 21 listopada 1967 r. (Dz. U. z 2019 r. poz. 1541, 2020).

Również państwo ma wobec obywateli szereg zobowiązań w zakresie promowania samoobrony powszechnej. Są one realizowane m.in. poprzez szkolenia z zakresu edukacji dla bezpieczeństwa. Również organy administracji rządowej i samorządowej na wszystkich szczeblach (w tym Wójt Gminy Ełk będący z mocy prawa szefem Obrony Cywilnej) zobowiązane są do prowadzenia działalności z zakresu planowania i prowadzenia samoobrony powszechnej.

Historycznymi przykładami skutecznej samoobrony powszechnej jest chociażby powstanie i działanie polskiego państwa podziemnego po przegranej wojnie obronnej w 1939 r. W świetle zaniku struktur państwowych, to właśnie Polski ruch oporu w czasie II wojny światowej, będący przejawem samoobrony powszechnej, zadecydował o możności stawiania zorganizowanego długotrwałego oporu wobec wojsk okupujących Polskę do końca wojny.