Pierwsza pomoc medyczna

PIERWSZA POMOCY MEDYCZNA

Znajomość sposobów udzielania pierwszej pomocy jest potrzebna w domu, pracy, szkole, na drodze, a wyjątkowego znaczenia nabiera w razie masowych strat sanitarnych, jakie mogą zaistnieć w rejonach porażenia. Podstawowym zadaniem pierwszej pomocy jest utrzymanie przy życiu poszkodowanego oraz zapobieżenie dalszym powikłaniom.

Pomoc ta może obejmować następujące zabiegi:

• zabezpieczenie poszkodowanego przed dodatkowymi urazami,
• zatamowanie krwawienia (doraźny opatrunek uciskowy),
• zapewnienie drożności dróg oddechowych (usunięcie ciał obcych z ust),
• sztuczne oddychanie metodą "usta-usta" i "usta-nos",
• zewnętrzny masaż serca,
• założenie opatrunku na miejsce zranienia,
• uruchomienie złamań (za pomocą środków podręcznych),
• oczyszczenie skażonych powierzchni ciała i odzieży.

Wykonanie czynności składających się na pierwszą pomoc zmniejsza śmiertelność, zapobiega ciężkim powikłaniom (wstrząsom, zakażeniom).

Złamania kości kończyn, zwichnięcia i skręcenia stawów

Pierwsza pomoc polega na:

• unieruchomieniu kości i stawów w celu uniemożliwienia ruchów w uszkodzonych stawach lub miejscach złamań, ograniczenia ruchów mięśni,
• wykonując unieruchomienie kończyny z powodu złamania kości, należy unieruchomić dwa stawy sąsiadujące ze złamaniem (powyżej i poniżej miejsca złamania),
• w przypadku zwichnięcia lub skręcenia stawów wystarczy unieruchomienie uszkodzonego stawu,
• do unieruchomienia używamy szyny Kramera, deski, laski, kije, które powinny być owinięte miękkim materiałem,
• w przypadku braku środków unieruchamiających można uzyskać częściowe unieruchomienie przymocowując bandażem uszkodzoną kończynę dolną do zdrowej, a uszkodzone ramię do tułowia.

Rany

Najczęściej występują rany cięte, kłute, szarpane, tłuczone, postrzałowe.

Pierwsza pomoc polega na:

• nałożeniu opatrunku (kilka warstw gazy jałowej, na to warstwę waty lub ligniny, wszystko to okręcamy opaską gazową lub chustą trójkątną),
• przed nałożeniem opatrunku oczyścić okolice rany z widocznych zanieczyszczeń.

Oparzenia

Przed przystąpieniem do udzielania pomocy należy:

• odsłonić miejsce oparzone zdejmując delikatnie lub rozcinając odzież, przylepionej odzieży nie wolno odrywać od skóry, lecz okroić wokół oparzenia,
• zdjąć z miejsc oparzonych obrączki, pierścionki, bransolety, naszyjniki itp.,
• rozpocząć chłodzenie oparzonych miejsc chłodnym płynem (zimną wodą) i kontynuować je co najmniej 10 min. Nie można dopuścić jednak do wychłodzenia ratowanego, przy dużej powierzchni oparzonej, chłodzenie przerwać wcześniej,
• oparzone miejsce chronić przed kontaktem z ziemią, osłonić jałowym opatrunkiem (oparzenia twarzy nie muszą być osłaniane),
• w razie braku jałowego opatrunku użyć czystego prześcieradła lub folii z rolki,
• zapewnić szybką pomoc medyczną.

Atak  serca

Osoba z atakiem serca może się skarżyć na ból w klatce piersiowej, promieniujący do barków i rąk (zwłaszcza lewej), a także na uczucie gniecenia w klatce piersiowej i trudności w oddychaniu:

• chory kurczowo ściska z bólu klatkę piersiową, ma trudności w oddychaniu, jest blady i zlany zimnym potem. Może się też przewrócić. Sprawdzamy obecność oddechu oraz tętno i w razie potrzeby rozpoczynamy resuscytację krążeniowo – oddechową
• jeżeli chory jest przytomny radzimy mu silnie kasłać – jest możliwe „przepchnięcie” ewentualnego zakrzepu przez zwężone naczynie krwionośne i przywrócenie w ten sposób normalnego krążenia, albo sadzamy go z nogami zgiętymi w kolanach. Rozpinamy ciasne części garderoby, staramy się go uspokoić. Jak najszybciej zawiadamiamy pogotowie lekarskie zaznaczając, że istnieje możliwość zawału serca,

• co kilka minut kontrolujemy obecność tętna i stan ogólny chorego. Otwieramy okno, zapewniając dopływ świeżego powietrza. Staramy się zachować spokój i utrzymać gapiów z dala od chorego,
• jeśli chory ma przy sobie odpowiednie leki, np. stosowane w chorobie niedokrwiennej serca, to powinien je przyjąć zgodnie z wcześniejszymi zaleceniami. Czasami pomocne jest podanie kwasu acetylosalicylowego (Aspirin, Polopiryna) rozpuszczonego w szklance wody lub w tabletkach do rozpuszczenia w ustach. Obserwujemy chorego i zapamiętujemy zachodzące zmiany.

Nasze informacje mogą się okazać cenne dla przybyłego lekarza.

ABC RESUSCYTACJI KRĄŻENIOWO - ODDECHOWEJ

Pięć minut bezdechu i zatrzymanej pracy serca wystarczy, aby w mózgu ludzkim zaszły nieodwracalne zmiany. W takich przypadkach czas jest bezcenny. W Polsce na przyjazd karetki czeka się około 10 – 20 minut. Dlatego tak ważne jest, aby świadkowie zdarzenia umieli udzielić pierwszej pomocy. W sytuacji świadka może znaleźć się każdy z nas.

• oceń miejsce zdarzenia pod kątem bezpieczeństwa,

 Sprawdź, czy poszkodowany jest przytomny:

• sprawdź reakcję na bodźce zewnętrzne, np. klepnięcie w policzek, delikatnie potrząśnij poszkodowanego za obydwa ramiona i głośno zapytaj: „Halo, czy pani/panu mnie słyszy?, co pani/panu dolega?”,
• krzyknij do stojących w pobliżu żeby wezwali pomoc,
• sprawdź drożność dróg oddechowych: odchyl głowę trzymając jedną ręką za czoło, a drugą odchylając żuchwę, w przypadku ciała obcego – usuń je np. wygarniając palcem wskazującym (głowa poszkodowanego odchylona w bok),

Sprawdź oddech:

• sprawdź przez 10s. oddech próbując usłyszeć go, wyczuć na policzku lub grzbiecie dłoni i obserwując ruchy klatki piersiowej lub brzucha poszkodowanego, powinieneś wyczuć co najmniej 2 oddechy.

Sprawdź krążenie:

• zbadaj tętno na tętnicy szyjnej (do 10 sekund) – opuszki dwóch palców (wskazujący i środkowy) przykłada się lekko uciskając w zagłębieniu pomiędzy chrząstkami krtani, a mięśniem szyi,
• sprawdzaj po obu stronach.

Jeśli poszkodowany nie oddycha:

• odegnij głowę do tyłu (nie wolno w podejrzeniu urazu szyi!),
• wysuń żuchwę poszkodowanego do przodu.

Rozpocznij sztuczne oddychanie:

• ułóż ratowanego na plecach,
• zaciśnij palce jednej ręki na nosie ratowanego, mocno przyciśnij usta do ust ratowanego i wykonaj dwa powolne, zdecydowane wydechy,

Jeżeli nie ma krążenia, rozpocznij masaż zewnętrzny serca:

• zdejmij ubranie z klatki piersiowej ratowanego (rozepnij koszulę), uwaga: kobiecie nie należy rozpinać biustonosza,
• znajdź punkt ucisku, (w odległości ok. dwóch szerokości palca od „dolnego” końca mostka). UWAGA: najnowsze wytyczne nie zalecają długotrwałego wyszukiwania odpowiedniego miejsca ucisku. Ręce kładziemy na środku klatki piersiowej i w tym miejscu prowadzimy masaż,
• połóż w tym punkcie nadgarstek jednej ręki, na nim nadgarstek drugiej, spleć palce rąk,
• wyprostuj ramiona, uciśnięcia wykonuj dzięki ciężarowi swojego ciała,
• ucisk powinien powodować ugięcie mostka na 3-5cm.,
• uciskaj rytmicznie z częstotliwością około 100 uciśnięć mostka/min (MAX 120),
• wykonuj na przemian 2 wdechy i następnie 30 uciśnięć mostka, tak długo, dopóki nie przybędzie lekarz, lub poszkodowanemu nie powróci krążenie i oddech.

U dzieci, niemowląt, topielców oraz wisielców po sprawdzeniu oddechu należy wykonać 5 „wdechów życia”, należy również pamiętać o intensywności ucisku - u dzieci wykonujemy je jedną dłonią, u niemowląt dwoma palcami.

Kontrola skuteczności

Resuscytacja jest skuteczna, jeśli pojawią się następujące objawy:

• unoszenie się i opadanie klatki piersiowej w rytm wentylacji,
• tętno na dużych tętnicach,
• zaróżowienie skóry.

Pozycja otwartych dróg oddechowych i kontrola oddechu.

Po odzyskaniu prawidłowego oddechu przez osobę reanimowaną należy kontrolować czynności życiowe poszkodowanego do przybycia profesjonalnej pomocy (np. karetki pogotowia ratunkowego). Należy zwrócić uwagę na utrzymanie głowy poszkodowanego w pozycji odchylonej (udrożnione drogi oddechowe). Poszkodowanego układamy w pozycji bocznej ustalonej (pozycji bezpiecznej) tylko, gdy musimy pozostawić go samego np. w celu wezwania pomocy.